Monday, January 30, 2017

ΕΜΒΟΛΙΑ ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ



Τα εμβόλια αποτελούν μία από τις μεγαλύτερες προόδους της σύγχρονης ιατρικής. Έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στην εξάλειψη ή την σημαντική μείωση της νοσηρότητας και θνησιμότητας διαφόρων λοιμώξεων, είτε από ιούς είτε από μικρόβια. Εμβόλια γίνονται τόσο στα παιδιά, όσο και στους ενήλικες. Υπάρχουν εμβόλια που συστήνεται να γίνονται σε όλο τον  πληθυσμό και άλλα που συστήνεται να γίνονται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για νόσηση από το παθογόνο που καλύπτεται από το συγκεκριμένο εμβόλιο. Παρακάτω θα αναφερθούμε στα εμβόλια που πρέπει να κάνουν οι ενήλικες.

Το εμβόλιο της γρίπης είναι ένα εμβόλιο που γίνεται μια φορά το χρόνο, την περίοδο Οκτωβρίου-Νοεμβρίου. Χρειάζονται 2 εβδομάδες ώστε ο οργανισμός να δημιουργήσει αντισώματα εναντίον του ιού της γρίπης. Πρέπει να το κάνουν όλοι οι ενήλικες άνω των 60 ετών καθώς και άτομα 19-60 ετών που ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Τέτοια είναι άτομα που έχουν
  • άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια,
  • Σοβαρή καρδιακή νόσο,
  • Σακχαρώδη Διαβήτη,
  • Ανοσοκαταστολή, είτε κληρονομική είτε λόγω φαρμακευτικής αγωγής για κάποιο νόσημα,
  • κάνει μεταμόσχευση κάποιου οργάνου
  • δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες,
  • χρόνια νεφρική ανεπάρκεια
  • χρόνια νευρολογικά ή νευρομυϊκά νοσήματα
  • πολύ αυξημένο σωματικό βάρος
  • Επίσης ΟΛΕΣ οι έγκυες γυναίκες, λεχωίδες και θηλάζουσες
  • Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά < 6 μηνών ή με άτομα που ανήκουν στις παραπάνω ομάδες υψηλού κινδύνου, είτε στο σπίτι είτε στο χώρο εργασίας (εργαζόμενοι σε χώρους υγείας και σε γηροκομεία)
  • Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και σπουδαστές κλειστών σχολών, ιδρυμάτων, κλπ.
Να σημειωθεί ότι το εμβόλιο της γρίπης πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, γιατί τα στελέχη του ιού της γρίπης που προκαλούν την νόσο αλλάζουν από χρονιά σε χρονιά, και κατά συνέπεια αλλάζει και το εμβόλιο.
Ο εμβολιασμός κατά του πνευμονιόκοκκου περιλαμβάνει 2 εμβόλια, το συζευγμένο 13δύναμο και το πολυσακχαριδικό 23δύναμο. Το 13δύναμο είναι το πιο σύγχρονο και είναι πιο αποτελεσματικό από το 23δύναμο, το οποίο όμως από την άλλη καλύπτει περισσότερα στελέχη πνευμονιόκοκκου. Τα άτομα > 65 ετών πρέπει να κάνουν 1 δόση και από τα 2 εμβόλια. Πρώτα πρέπει να γίνεται το 13δύναμο και μετά από 6-12 μήνες το 23δύναμο. Άτομα 19-65 που ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, καθώς και οι συστηματικοί καπνιστές, οι πάσχοντες από λειτουργική ή ανατομική ασπληνία (έλλειψη σπλήνα), οι φέροντες κοχλιακά εμφυτεύματα και ασθενείς με διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού, πρέπει να κάνουν 1 δόση 13δύναμου, μετά από 6-12 μήνες 1 δόση 23δύναμου και μετά από 5 έτη 2η δόση του 23δύναμου.

Το εμβόλιο διφθερίτιδας-τετάνου (Td) και ακυτταρικό κοκκύτη (ΤdaP) πρέπει να χορηγείται σε 3 δόσεις σε όλους τους ανεμβολίαστους ενήλικες ή να συμπληρώνονται οι 3 δόσεις σε όσους είναι μερικώς ανεμβολίαστοι. Η μία δόση πρέπει να είναι με Τdap και οι υπόλοιπες με Td. Εφόσον ένας ενήλικας έχει λάβει 1 δόση Tdap, πρέπει να κάνει 1 δόση Td κάθε 10 χρόνια. Επίσης, πρέπει να εμβολιάζονται με 1 δόση Τdap έγκυες γυναίκες μεταξύ 27ης και 36ης εβδομάδας κύησης, καθώς και ανεμβολίαστες λεχωίδες, ανεξάρτητα από το πότε έχουν λάβει την προηγούμενη δόση Td ή Tdap.
Το 4δύναμο εμβόλιο κατά του ιού των ανθρώπινων κονδυλωμάτων (HPV) προσφέρει προστασία έναντι των πιο συχνών υποτύπων του ιού που σχετίζονται με δημιουργία καρκίνου ή με ανάπτυξη κανδυλωμάτων. Συστήνεται να γίνεται σε 3 δόσεις σε όλες τις γυναίκες 11-28 ετών. Μπορεί να γίνεται και σε άρρενες 9-26 ετών, κυρίως για προστασία από κονδυλώματα, αλλά από καρκίνους στοματικής κοιλότητας σχετιζόμενους με τον HPV. Δε συστήνεται να γίνεται κατά την διάρκεια της κύησης. Αν ωστόσο διαπιστωθεί ότι μια γυναίκα είναι έγκυος μετά την έναρξη του εμβολιασμού, δεν συστήενται διακοπή της κύησης αλλά ολοκλήρωση του εμβολιασμού μετά το πέρας αυτής.
Το εμβόλιο ενάντια στον έρπητα ζωστήρα πρέπει να χορηγείται άπαξ σε όλους τους ενήλικες >60 ετών, ανεξάρτητα αν έχουν περάσει στο παρελθόν έρπητα ζωστήρα, εκτός αν πάσχουν από σοβαρή ανοσοκαταστολή, οπότε το εμβόλιο αυτό αντενδείκνυται.  

Το εμβόλιο της ανεμοβλογιάς γίνεται σε όλους τους ενήλικες που δεν έχουν επιβεβαιωμένη ανοσία (νόσηση ή προηγούμενο εμβολιασμό) και δεν είναι ανοσοκατασταλμένοι. Γίνεται σε 2 δόσεις. Όσες έγκυες γυναίκες δεν έχουν αποδεδειγμένη ανοσία πρέπει να εμβολιάζονται με μια δόση του εμβολίου μετά το τέλος της κύησης και με την 2η δόση 4-8 εβδομάδες μετά.

Το 4δύναμο συζευγμένο εμβόλιο κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου πρέπει να χορηγείται άπαξ σε ανεμβολίαστους πρωτοετείς φοιτητές, ειδικά αν διαμένουν σε εστίες, σε επαγγελματίες υγείας που εκτίθενται σε καλλιέργειες μηνιγγιτιδόκοκκου σε εργαστήρια, σε στρατιώτες και ταξιδιώτες που ζουν ή πρόκειται να ζήσουν σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής, όπου υπάρχει αυξημένη επικινδυνότητα για λοίμωξη από μηνιγγιτιδόκοκκο, καθώς και σε ταξιδιώτες-προσκυνητές στην Μέκκα. Επίσης, πρέπει να γίνεται σε άτομα με ασπληνία, με έλλειψη του συμπληρώματος και με λοίμωξη από HIV.
Το εμβόλιο ενάντια στο ιό της ηπατίτιδας Α μπορούν να το κάνουν όσοι ενήλικες το επιθυμούν. Ωστόσο, πρέπει να γίνεται σε χρήστες ναρκωτικών, σε ομοφυλόφιλους άνδρες, σε χειριστές τροφίμων, σε ταξιδιώτες που πηγαίνουν σε περιοχές με υψηλή ενδημικότητα ηπατίτιδας Α και σε άτομα με χρόνια ηπατική νόσο ή που λαμβάνουν παράγοντες πήξης. Επίσης, συστήνεται να εμβολιάζονται άτομα που έχουν την φροντίδα παιδιών από περιοχές με υψηλή ενδημικότητα της νόσου μέσα σε 2 μήνες από την άφιξη του παιδιού στην χώρα. Μάλιστα, το καλύτερο είναι η 1η δόση να γίνεται τουλάχιστον 2 εβδομάδες πριν την άφιξη του παιδιού. Η μία δόση προστατεύει για ένα χρόνο περίπου. Αν 6-12 μήνες μετά την 1η δόση γίνει και μια δεύτερη, η προστασία ξεπερνάει τα 10-20 χρόνια.

Το εμβόλιο ενάντια στον ιό της ηπατίτιδας Β πρέπει να γίνεται σε όλους τους ενήλικες που δεν έχουν εμβολιαστεί κατά την παιδική τους ηλικία. Ιδιαίτερα όμως πρέπει να το κάνουν άτομα που έχουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους, ομοφυλόφιλοι, χρήστες ναρκωτικών ουσιών, επαγγελματίες υγείας, εκδιδόμενα άτομα, ταξιδιώτες σε ενδημικές περιοχές για ηπατίτιδα Β, άτομα που έχουν στενή σχέση με ασθενείς με ηπατίτιδα Β, καθώς και άτομα υπό αιμοκάθαρση. Ο πλήρης εμβολιασμός περιλαμβάνει 3 δόσεις συνολικά.

Τέλος, υπάρχει το συζευγμένο εμβόλιο έναντι του αιμόφιλου τύπου b, το οποίο συστήνεται να χορηγείται άπαξ σε άτομα με δρεπανοκυτταρική αναιμία, σε ασθενείς με σπληνεκτομή (ή τουλάχιστον 14 ημέρες πριν υποβληθούν σε προγραμματισμένη σπληνεκτομή) και σε ανοσοκατασταλμένα άτομα που δεν είχαν ποτέ εμβολιαστεί με το εμβόλιο. Δεν συστήνεται να γίνεται σε ασθενείς με HIV γιατί είναι μικρός ο κίνδυνος να νοσήσουν από αιμόφιλο.
Και μην ξεχνάμε ότι η πρόληψη είναι πάντοτε καλύτερη από την θεραπεία.

EΙΔΙΚΟΣ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ
Επιμελητής Α’ Παθολογικής Κλινικής Νοσοκομείου “ΜΗΤΕΡΑ”

Monday, January 23, 2017

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΛΑΡΥΓΓΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Τμήμα φωνητικής χορδής
In situ καρκίνωμα με εξέλιξη σε διηθητικό καρκίνωμα
Η χρόνια έκθεση της επιφάνειας του λάρυγγα (βλεννογόνος) στον καπνό έχει ως μεγάλη πιθανότητα την δημιουργία δυσπλασίας, η οποία έχει 3 διαβαθμίσεις:
  • Την ήπια,
  • την μέτρια και
  • την έντονη δυσπλασία. 

Η έντονη δυσπλασία λέγεται και in situ καρκίνωμα, που δηλώνει πως η βλάβη είναι στα όρια δημιουργίας διηθητικού καρκίνου.

Στην μικροφωτογραφία απεικονίζεται τμήμα φωνητικής χορδής (βιοψία από φωνητική χορδή) με εκτεταμένες αλλοιώσεις in situ καρκινώματος, που έχει μεταπέσει σε διηθητικό καρκίνο (καρκίνωμα του λάρυγγα από πλακώδες επιθήλιο).

Το κάπνισμα ενεργητικό ή παθητικό ενοχοποιείται για τον καρκίνο του πνεύμονα, του λάρυγγα, του οισοφάγου, της ουροδόχου κύστεως. Οι καρκινογόνες ουσίες που προκύπτουν από την καύση του τσιγάρου είναι διάφοροι αρωματικοί υδρογονάνθρακες (3.4 βενζοπυρίνιο) το αρσενικό, η πίσσα, η αιθάλη, η φορμαλδεΰδη κλπ.

Ο καρκίνος του λάρυγγα είναι 5 φορές πιο συχνός στους άνδρες και τις περισσότερες φορές (70%) εμφανίζεται στις φωνητικές χορδές αλλάζοντας τη χροιά της φωνής (βράγχος φωνής).

Η πρώιμη διάγνωση είναι πολύ βασική γι’ αυτό οποιαδήποτε αλλαγή στην χροιά της φωνής πάνω από 3 εβδομάδες απαιτεί εξέταση στο λάρυγγα από τον Ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ).

Συχνότερα Συμπτώματα:
  • βραχνάδα της φωνής
  • Δυσκολία στην κατάποση (δυσκαταποσία)
  • Διόγκωση στο λαιμό λόγω μετάστασης στους τραχηλικούς λεμφαδένες.
  • Εμφάνιση μάζας στο λαιμό.
  • Αιμόπτυση (σε προχωρημένο στάδιο πλέον)


ΠΡΟΛΗΨΗ έναντι στην ανάπτυξη καρκίνου στον λάρυγγα:
  • Σταματήσετε το κάπνισμα ή μην το αρχίσετε ποτέ. Αν καπνίζετε, σταματήστε. Αν όχι, μην το αρχίσετε ποτέ. Η διακοπή του καπνίσματος είναι δύσκολη υπόθεση και ίσως χρειαστεί να πάρετε κάποια βοήθεια.
  • Πιείτε με μέτρο. Για τις γυναίκες αυτό σημαίνει ένα ποτό την ημέρα. Για τους άνδρες όχι περισσότερα από δύο.
  • Επιλέξτε μια πιο υγιεινή διατροφή γεμάτη από φρούτα και λαχανικά. Οι βιταμίνες και τα αντιοξειδωτικά σε φρούτα και λαχανικά μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου.
  • Προστατεύσου από τον ιό HPV. Κάποιοι καρκίνοι του λάρυγγα θεωρείται ότι προκλήθηκαν από τη σεξουαλική μετάδοση του ιού HPV. Μπορείς να μειώσεις τον κίνδυνο μόλυνσης από τον ιό HPV περιορίζοντας τον αριθμό των σεξουαλικών συντρόφων και χρησιμοποιώντας προφυλακτικό σε κάθε επαφή. Επίσης υπάρχει και το εμβόλιο του HPV, το οποίο είναι διαθέσιμο σε αγόρια, κορίτσια, σε νεαρές γυναίκες και άνδρες.
Παθολογοανατόμος

Τι είναι η υστερεκτομή; Χρειάζονται τεστ Παπανικολάου οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή

Η υστερεκτομή είναι μια εγχείρηση αφαίρεσης της μήτρας. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο τράχηλος της μήτρας αφαιρείται καθώς και σε ορισμένες περιπτώσεις αφαιρούνται επίσης οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.
Ο όρος υστερεκτομή προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «ύστερον» που σημαίνει μήτρα και «εκτομή» που σημαίνει εκτομή ή αφαίρεση. Σε περιπτώσεις καρκίνου ή κάποιας άλλης παθολογίας, δυστυχώς, δεν υπάρχει σχεδόν καμία άλλη επιλογή από την αφαίρεση της μήτρας. Κάθε χρόνο, υφίστανται υστερεκτομή περίπου 500.000 γυναίκες. Οι ενδείξεις για την επέμβαση περιλαμβάνουν καλοήθεις ή κακοήθεις μεταβολές του τοιχώματος ή της κοιλότητας της μήτρας και ανωμαλίες του τραχήλου (συμπεριλαμβανομένων ενδομήτριου καρκίνου, τραχηλικού καρκίνου, βαριάς δυσλειτουργικής αιμορραγίας, μεγάλων ή αιμορραγούντων ινομυωμάτων, πρόπτωσης της μήτρας, ή βαριάς ενδομητρίωσης). Η προσπέλαση για την εκτομή μπορεί να είναι είτε κοιλιακή ή κολπική. Η κοιλιακή προσπέλαση είναι η συνηθέστερα χρησιμοποιούμενη για την εξαίρεση μεγάλων όγκων όταν πρόκειται να αφαιρεθούν επίσης οι ωοθήκες και οι ωαγωγοί· και όταν υπάρχει ανάγκη εξέτασης των παρακείμενων πυελικών δομών, όπως των τοπικών λεμφαδένων. Η κολπική υστερεκτομή είναι κατάλληλη, όταν το μέγεθος της μήτρας είναι μικρότερο εκείνου των 12 εβδομάδων κύησης, δεν υπάρχει υποψία οποιασδήποτε άλλης ενδοκοιλιακής παθολογίας και όταν ο χειρουργικός σχεδιασμός περιλαμβάνει την αποκατάσταση κυστεοκήλης, εντεροκήλης ή ορθοκήλης.

Είδη υστερεκτομής απεικονίζονται παρακάτω. Οι σκιασμένες περιοχές δείχνουν τα μέρη του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος που έχουν αφαιρεθεί.

Μερική ή υφολική υστερεκτομή
Συνεπάγεται μόνον την αφαίρεση του άνω μέρους της μήτρας, διατηρώντας τον τράχηλο της μήτρας, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες.

Ολική ή υστερεκτομή
Συνεπάγεται την αφαίρεση της μήτρας και του τράχηλου της μήτρας, ενώ διατηρούνται οι σάλπιγγες και οι ωοθήκες.

Ολική υστερεκτομή με εκτομή της ωοθήκης και της σάλπιγγος Συνεπάγεται την αφαίρεση της μήτρας και του τράχηλου της μήτρας, μαζί και ενός ή και των δύο ωοθηκών και των σαλπίγγων.
Μετά από μια υστερεκτομή η γυναίκα δεν εμμηνορροεί πλέον και δε μπορεί να μείνει έγκυος. Η υστερεκτομή εκτελείται τις πιο πολλές φορές για τη θεραπεία παθήσεων όπως η ακατάσχετη αιμορραγία, τα ινώματα, η ενδομητρίωση ή η πρόπτωση. Σ’ ένα μικρό αριθμό περιπτώσεων, η υστερεκτομή αποτελεί μέρος της θεραπευτικής αγωγής για καρκίνους όπως είναι ο καρκίνος της μήτρας ή ο καρκίνος των ωοθηκών.

Χρειάζονται τεστ Παπανικολάου οι γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε υστερεκτομή
Είναι σημαντικό να μιλούν οι γυναίκες με το γιατρό τους για τα μελλοντικά τεστ Παπανικολάου. Οι γυναίκες θα χρειάζονται ακόμη τακτικά διαγνωστικά επιχρίσματα κόλπου (όπου ένα δείγμα κυττάρων περισυλλέγεται από το άκρο του γυναικείου κόλπου) εάν έχουν ακόμη τον τράχηλο της μήτρας, είχαν υποβληθεί σε υστερεκτομή σαν μέρος θεραπευτικής αγωγής για γυναικολογικό καρκίνο (δηλαδή του τραχήλου της μήτρας, των ωοθηκών, τού ενδομητρίου, του γυναικείου κόλπου), εάν είχε ποτέ διαπιστωθεί μια σοβαρή ανωμαλία σ’ ένα τεστ Παπανικολάου ή αν δεν είχανε κάνει ποτέ τεστ Παπανικολάου. 
Εάν έχει γίνει υφολική υστερεκτομή (έχει δηλαδή αφαιρεθεί μόνο το σώμα της μήτρας και έχει μείνει ο τράχηλος) και βέβαια χρειάζεται τεστ Παπανικολάου.
Εάν η υστερεκτομή έγινε για κακοήθεια, χρειάζεται παρακολούθηση με τεστ Παπανικολάου για το ενδεχόμενο εμφάνισης αλλοιώσεων στον κόλπο.
Το ίδιο ισχύει και για περιπτώσεις με ιστορικό προκαρκινικών αλλοιώσεων στον τράχηλο της μήτρας στο παρελθόν ή σε κάθε περίπτωση, που έγινε μεν η υστερεκτομή για άλλο λόγο (π.χ. ινομυώματα, αιμορραγίες, ενδομητρίωση), αλλά βρέθηκαν στη βιοψία αλλοιώσεις από HPV στον τράχηλο.
Μόνο στις περιπτώσεις εκείνες που έχει γίνει ολική υστερεκτομή για καλοήθη πάθηση και δεν υπήρξε ιστορικό με αλλοιώσεις από HPV, δεν συνιστάται κυτταρολογικός έλεγχος του κόλπου.

Σε περίπτωση που η γυναίκα δεν γνωρίζει τι είδος υστερεκτομής είχε τι γίνεται;

Πολλές γυναίκες δε γνωρίζουν ακριβώς σε τι είδος υστερεκτομής είχαν υποβληθεί γι αυτό είναι σημαντικό να το μάθουν από το γιατρό τους. Εάν ο γιατρός τους δεν έχει στο ιστορικό τους στοιχεία για την εγχείρηση τότε μπορεί να χρειάζεται μια εξωτερική εξέταση ή ένα γυναικολογικό υπέρηχο ή ένα επίχρισμα (δείγμα κυττάρων).

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ-ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ

Η χειρουργική αντιμετώπιση του ροχαλητού

Το ροχαλητό είναι ένας ήχος που παράγεται από την δόνηση των μαλακών ιστών της αναπνευστικής οδού κατα τον ύπνο και είναι ενδεικτικό υψηλών αντιστάσεων του αεραγωγού.Σύμφωνα με μελέτες το 45% των ανδρών και το 30% των γυναικών ροχαλίζουν σε τακτική βάση.Το ροχαλητό δεν επηρεάζει μόνο τον ύπνο του ατόμου που ροχαλίζει αλλά και του συντρόφου και των άλλων μελών της οικογένειας. Μάλιστα το ροχαλητό κάνει πολλά ζευγάρια να κοιμούνται χωριστά και προκαλεί δυσκολίες στους γάμους και στις σχέσεις.

Το ροχαλητό μπορεί να αποτελέσει σημάδι μιας πιο σοβαρής κατάστασης που ονομάζεται σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας,το οποίο χαρακτηρίζεται από παύσεις ή καθυστερήσεις της αναπνοής,που μπορεί να επαναληφθούν εκατοντάδες φορές κατά τη διάρκεια του ύπνου.Οι άπνοιες κατά τη διάρκεια του ύπνου δεν αφήνουν το άτομο να ξεκουραστεί,με αποτέλεσμα να ξυπνάει κουρασμένο,να έχει υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας(εξαιρετικά επικίνδυνο κατά την οδήγηση) και να επηρεάζει το καρδιαγγειακό σύστημα(π.χ υπέρταση),καθώς και το
αναπνευστικό σύστημα.

Η μελέτη ύπνου είναι η εξέταση που καταγράφει τόσο τις άπνοιες όσο και τις μεταβολές που υφίσταται το άτομο κατά τη διάρκεια του ύπνου.Η τοποθέτηση στοματικής μάσκας θετικής πίεσης αέρα στον ύπνο φαίνεται να αποτελεί και λύση στο πρόβλημα.Όμως πριν την τοποθέτησή της κρίνεται απαραίτητη η εξέταση από ωτορινολαρυγγολόγο για την εκτίμηση της ανατομικής του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος,καθώς η χειρουργική παρέμβαση μπορεί να διορθώσει το πρόβλημα.

Οι μεγάλες αμυγδαλές και τα κρεατάκια αποτελούν συχνές αιτίες ροχαλητού και διαταραχής του ύπνου,ειδικά στα παιδιά.Αν και πιο σπάνιο στους ενήλικες, ορισμένοι από αυτούς μπορεί να ωφεληθούν θεαματικά από την αφαίρεση διογκωμένων αμυγδαλών και αδενοϊδών εκβλαστήσεων(κρεατάκια).
Με την σταφυλο-υπερωιο-πλαστική απομακρύνεται ο περισσευόμενος ιστός από τη μαλθακή υπερώα και διευρύνεται ο αεραγωγός.Επιπλέον ο ιστός που παραμένει συρρικνώνεται και γίνεται πιο σκληρός και ανθεκτικός στη δόνηση που προκαλεί το ροχαλητό.

Η συμφόρηση της μύτης έχει βρεθεί ότι προκαλεί ή συμβάλλει στην παραγωγή του ροχαλητού.Αυτή προκαλείται από αλλεργίες,πολύποδες,στραβό ρινικό διάφραγμα και υπερτροφία κογχών.Οι θεραπείες με φάρμακα,όπως είναι τα κορτιζονούχα σπρέι και η αντιμετώπιση της αλλεργίας μπορεί να βοηθήσουν ορισμένα άτομα,τα δομικά προβλήματα όμως αντιμετωπίζονται χειρουργικά.Με τη μείωση των κογχών,τον ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος και την αφαίρεση των ρινικών πολυπόδων μεγαλώνει ο χώρος της μύτης μέσω του οποίου περνάει ο αέρας που
αναπνέουμε.Σε καλά επιλεγμένους ασθενείς,η θεραπεία της ρινικής συμφόρησης μπορεί να οδηγήσει στην ουσιαστική αντιμετώπιση του ροχαλητού.

Η σωστή ωτορινολαρυγγολογική εκτίμηση των ασθενών και η αυστηρή επιλογή τους μπορεί να κάνει τη χειρουργική αντιμετώπιση του ροχαλητού ιδιαίτερα χρήσιμη στα άτομα με σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ
Διευθυντής ΩΡΛ Κλινικής Νοσικομείου “METROPOLITAN”

Thursday, January 19, 2017

Συνέδριο Δυσφαγία & Τραχειοστομία με την Ιατρό κα Παταρίδου



Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την τάση για ολοένα βελτιούμενη ποιότητα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Αυτός είναι ο  βασικός λόγος που ασχολούμαι χρόνια με τη δυσφαγία & τραχειοστομία και συμμετέχω ενεργά στην εκπαίδευση όλων των ειδικοτήτων που απαρτίζουν την διεπιστημονική ομάδα που ασχολείται με αυτούς τους ασθενείς. Στόχος είναι να βοηθήσουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους που έχουν μια τόσο δύσκολη καθημερινότητα ,η οποία σχετίζεται με σοβαρές διαταραχές στις βασικές λειτουργίες όπως η Σίτιση και η Αναπνοή ,να αποκτήσουν καλύτερη ποιότητα στη ζωή τους.



Η εταιρία Stark & Watson σας προσκαλεί στο Σεμινάριο με τίτλο:
 «Δυσφαγία & Τραχειοστομία: Διεπιστημονική Προσέγγιση, Διάγνωση – Θεραπεία», που θα διεξαχθεί στις 4-5 Φεβρουαρίου στην Θεσσαλονίκη.
Οι Στόχοι του Σεμιναρίου είναι:
Η ολοκληρωμένη θεωρητική κατάρτιση αναφορικά με την αξιολόγηση και αντιμετώπιση του ασθενούς με Δυσφαγία & Τραχειοστομία.
Η πρακτική εξάσκηση και εξοικείωση των συμμετεχόντων σε όλα τα στάδια Αξιολόγησης και Παρέμβασης.
Η αποδοχή του ρόλου της διεπιστημονικής ομάδας στην εξασφάλιση καλύτερης ποιότητας ζωής των ασθενών.

Monday, January 16, 2017

ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΤΩΝ ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΩΝ ΚΑΤΑΓΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ: ΣΠΟΝΔΥΛΟΠΛΑΣΤΙΚΗ και ΚΥΦΟΠΛΑΣΤΙΚΗ


Ποια είναι η αιτία των οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης;

Οι κυριότερες αιτίες οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής οστεοπόρωση. 
Οι συχνότερες μορφές της πρωτοπαθούς οστεοπόρωσης είναι η μετεμμηνοπαυσιακή οστεοπόρωση που εμφανίζεται στο σύνολο των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση, η γεροντική οστεοπόρωση που εμφανίζεται στα άτομα της τρίτης ηλικίας και η ιδιοπαθής οστεοπόρωση, που εμφανίζεται σε αγόρια και κορίτσια εφηβικής ηλικίας αλλά και σε νεαρούς ενήλικες, άνδρες και γυναίκες, με σχετικά περιορισμένη χρονική διάρκεια.

Ποιοί άλλοι παράγοντες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην πρόκληση ενός οστεοπορωτικού κατάγματος;
Η δευτεροπαθής οστεοπόρωση και οι αιτίες της αποτελούν παράγοντες πρόκλησης ενός οστεοπορωτικού κατάγματος σε ένα άτομο κατά τα άλλα υγιές και χωρίς πρωτοπαθή οστεοπόρωση. Οι παράγοντες αυτοί είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η νόσος και το σύνδρομο Cushing (υπερκορτιζολαιμία), ο υπερπαραθυρεοειδισμός, η χρόνια χρήση κορτικοειδών, η δρεπανοκυτταρική αναιμία, το πολλαπλούν μυέλωμα και η παρατεταμένη ακινητοποίηση για οποιοδήποτε λόγο.

Σε ποια ηλικία εμφανίζεται συχνότερα η οστεοπόρωση;
Σε μελέτες που έγιναν στις Η.Π.Α. έχε βρεθεί ότι το 29% των γυναικών και το 18% των ανδρών ηλικίας 45-79 ετών παρουσιάζουν κάποιου βαθμού οστεοπόρωση. Στην Ελλάδα έχει βρεθεί ότι σε άτομα άνω των 60 χρόνων το19% των γυναικών και το 11% των ανδρών παρουσιάζουν οστεοπόρωση.

Πόσο συχνά είναι τα οστεοπορωτικά κατάγματα στο γενικό πληθυσμό;
Το 25% των γυναικών μετά την εμμηνόπαυση μπορεί να εμφανίσουν συμπιεστικά κατάγματα των σπονδύλων. Με την πάροδο της ηλικίας, το ποσοστό αυτό ανεβαίνει και φτάνει στο 40% σε γυναίκες ηλικίας άνω των 80 ετών.

Χρειάζεται μεγάλη βία για να συμβεί ένα οστεοπορωτικό κάταγμα;
Δυστυχώς τα οστεοπορωτικά κατάγματα συμβαίνουν χωρίς ιδιαίτερη βία ακόμα και αυτομάτως πολλές φορές , δηλαδή χωρίς ο ασθενής να υποστεί οποιονδήποτε τραυματισμό. Αυτό συμβαίνει λόγω της ευθρυπτότητας των σπονδυλικών σωμάτων τα οποία παρουσιάζουν την υφή μιας φρυγανιάς. 

Ποια είναι τα συμπτώματα που έχει ο ασθενής με οστεοπορωτικό κάταγμα σπονδυλικής στήλης;
Ο οξύς πόνος στη ράχη ή στη μέση, που δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στα παυσίπονα και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, είναι το σημαντικότερο σύμπτωμα των ασθενών με οστεοπορωτικά κατάγματα στα αρχικά στάδια της νόσου. Αν μείνουν χωρίς θεραπεία μπορεί να οδηγήσουν σε παραμόρφωση του κορμού (κύφωση ή σκολίωση) και νευρολογική συμπτωματολογία, όπως αδυναμία βάδισης, μουδιάσματα στα πόδια και ακράτεια ή επίσχεση ούρων και κοπράνων. 

Τι είναι η σπονδυλοπλαστική και τι η κυφοπλαστική;
Η σπονδυλοπλαστική και η κυφοπλαστική είναι δύο παρόμοιες διαδερμικές και ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές (MIS) που εφαρμόζονται στη θεραπεία των οστεοπορωτικών καταγμάτων. Και στις δύο μεθόδους χρησιμοποιείται ένας λεπτός σωλήνας, ο οποίος τοποθετείται μέσα στο σώμα του σπασμένου σπονδύλου, με τη βοήθεια φορητού ακτινολογικού μηχανήματος (C-arm) ή διεγχειρητικού αξονικού τομογράφου (O-arm), μέσα από τον οποίο γίνεται έγχυση ακρυλικού τσιμέντου με σκοπό την ενδυνάμωση του αφαλατωμένου σπονδυλικού σώματος. Με την τεχνική της κυφοπλαστικής πριν την έγχυση του τσιμέντου γίνεται προσπάθεια ανάταξης του σπασμένου σπονδύλου με τη βοήθεια μπαλονιού το οποίο φουσκώνεται με υγρό εντός του σπονδυλικού σώματος. 


Τι προσφέρει στον ασθενή η επέμβαση της κυφοπλαστικής;
Με τη μέθοδο της διαδερμικής κυφοπλαστικής επιτυγχάνονται δύο στόχοι. Η αντιμετώπιση του πόνου, με τη διενέργεια μόνο πολύ μικρών τομών στο δέρμα της ράχης ή της οσφύος και η διόρθωση της κύφωσης με την αποκατάσταση του χαμένου ύψους του σπασμένου σπονδυλικού σώματος.
Η σημαντικότερη όμως προσφορά της μεθόδου στον ηλικιωμένο ιδίως ασθενή είναι η άμεση κινητοποίησή του και η διατήρηση της ικανότητάς του να αυτοεξυπηρετείται. 

Ποιος είναι ο κατάλληλος χρόνος για να υποβληθεί ένας ασθενής σε κυφοπλαστική;
Όταν η συντηρητική αντιμετώπιση των οστεοπορωτικών καταγμάτων είναι ανεπιτυχής επιβάλλεται η εφαρμογή των προαναφερόμενων ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών με σκοπό την άμεση ανακούφιση από τον πόνο και την αποτροπή εγκατάστασης των επιπλοκών των καταγμάτων αυτών όπως είναι η βαρειά κύφωση και ο περιορισμός της έκπτυξης του θώρακα δηλαδή η μείωση του βάθους της αναπνοής που μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση πνευμονίας ή ατελεκτασίας του πνεύμονα και οι επιπλοκές της χρόνιας κατάκλισης, ειδικά στους ηλικιωμένους, όπως είναι τα έλκη κατακλίσεως, η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και η θανατηφόρος πνευμονική εμβολή.


Ποιοι άλλοι ασθενείς θα μπορούσαν να ωφεληθούν από τα πλεονεκτήματα της κυφοπλαστικής;
Οι ογκολογικοί ασθενείς που πάσχουν από παθολογικά κατάγματα είτε λόγω πολλαπλού μυελώματος είτε λόγω οστεολυτικών μεταστάσεων στα οστά της σπονδυλικής στήλης καθώς και οι ασθενείς με επώδυνα τραυματικά κατάγματα χωρίς αστάθεια της σπονδυλικής στήλης ή στένωση του σπονδυλικού σωλήνα από απεσπασμένα οστικά τεμάχια.

Πόσες ημέρες νοσηλείας χρειάζεται ο ασθενής που θα υποβληθεί σε κυφοπλαστική;
Οι ασθενείς μετά τη διενέργεια της διαδερμικής κυφοπλαστικής κινητοποιούνται άμεσα και συνήθως παίρνουν εξιτήριο από την Κλινική σε λιγότερο από 24 ώρες.

Υπάρχουν εξελίξεις στην τεχνική της κυφοπλαστικής; Πού πλεονεκτούν οι νέες τεχνικές;
Μια από τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις στην τεχνική της κυφοπλαστικής και της σπονδυλοπλαστικής είναι η χρήση του O-arm (διεγχειρητικός αξονικός τομογράφος) σε συνδιασμό με το Neuronavigation (ιατρικό GPS). Η χρήση της τεχνολογίας αυτής, η οποία είναι δυστυχώς ακόμα περιορισμένη σε μερικά μόνο κέντρα της Ελλάδας, μας δίνει τη δυνατότητα να εκτελούμε τις επεμβάσεις αυτές με πολύ μεγάλη ακρίβεια εκμηδενίζοντας τον κίνδυνο νευρολογικών επιπλοκών.

Συνοψίζοντας ποιά είναι τα πλεονεκτήματα των μικρής παρεμβατικότητας τεχνικών της σπονδυλοπλαστικής και της κυφοπλαστικής;
Τα κυριότερα πλεονεκτήματα των τεχνικών αυτών είναι:

  • οι πολύ μικρές τομές, 
  • η μη απώλεια αίματος,
  • ο μηδαμινός μετεγχειρητικός πόνος,
  • η σύντομη νοσηλεία
  • και φυσικά η ταχεία αποκατάσταση με αποφυγή του κλινοστατισμού και των επιπλοκών που τον συνοδεύουν (πνευμονία, έλκη κατακλίσεως, θρόμβωση φλεβών κάτω άκρων, πνευμονική εμβολή κτλ).


Νευροχειρουργός-Χειρουργός Σπονδυλικής Στήλης
Επιμελ. Τμήματος Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Εγκεφάλου και Σπονδυλικής Στήλης METROPOLITAN HOSPITAL

Thursday, January 12, 2017

Η ΝΕΑ ΥΠΕΡΣΥΓΧΡΟΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΡΘΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗΣ ΓΟΝΑΤΟΣ ΜΕ ΕΤΟΙΜΟ ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΕΚΜΑΓΕΙΟ

(Αντί της διεγχειρητικής υπολογιστικής ή «ρομποτικής» υποβοήθησης) 

Λόγω των προβλημάτων και των επιπλοκών που έχουν εμφανίσει τα λεγόμενα διεγχειρητικά «ρομποτικά» συστήματα αρθροπλαστικής γόνατος όπως αυτές αναφέρονται στην διεθνή βιβλιογραφία, εφαρμόζουμε στους ασθενείς μας τις νέες, σύγχρονες, δοκιμασμένες και αξιόπιστες διεθνώς αρθροπλαστικές γόνατος τύπου επιφανείας με διατήρηση του οπίσθιου χιαστού και ιγνυακού τένοντα για καλύτερη σταθερότητα και ιδιοδεκτικότητα, ακόμη και σε πολύ κατεστραμμένα γόνατα, με ανθεκτικά για όλη την υπόλοιπη ζωή του  ασθενούς εμφυτεύματα και με ή χωρίς βιολογική ενσωμάτωση τιτανίου όπως γίνεται στα καλύτερα σύγχρονα ειδικά ορθοπεδικά κέντρα του εξωτερικού.

Αντί της διεγχειρητικής «Ρομποτικής» με χρήση βιδών στα οστά για στερέωση των Computers κατά την διάρκεια της επέμβασης, στον χειρουργημένο και αναισθητοποιημένο ασθενή, αρχίσαμε από τους πρώτους στην Ελλάδα να εφαρμόζουμε στην Κλινική μας, κυρίως σε δύσκολες περιπτώσεις ή σε νέους ασθενείς, με άριστα μέχρι τώρα αποτελέσματα, την υπερσύγχρονη νέα αρθροπλαστική γόνατος με έτοιμο εξατομικευμένο εκμαγείο, με πολύ μικρή τομή και ελάχιστη επεμβατική διαδικασία. 

Τα υπερσύγχρονα Computerς ή τα Ρομπότς του εργοστασίου μας στέλνουν έτοιμο το εμφύτευμα αλλά και το διεγχειρητικό εκμαγείο της πρόθεσης που είναι εξατομικευμένο με μεγάλη ακρίβεια για την κάθε μία ξεχωριστή περίπτωση και για τον κάθε έναν ξεχωριστά ασθενή. Έτσι, δεν απαιτείται η χρησιμοποίηση πολύπλοκων «ρομπότς» στον ασθενή κατά την διάρκεια της επέμβασης! 

Αυτή είναι όπως φαίνεται η καλύτερη «ρομποτική», η προεγχειρητική, και η αρθροπλαστική γόνατος του μέλλοντος και όχι η διαφημιζόμενη μέχρι τώρα διεγχειρητική «ρομποτική» !  Η μέχρι τώρα λεγόμενη διεγχειρητική «ρομποτική» στις αρθροπλαστικές δεν χρησιμοποιείται στα περισσότερα κέντρα διεθνώς γιατί όπως μπορείτε να δείτε και στο διαδικτυακό άρθρο μου «Η πλάνη της ρομποτικής αρθροπλαστικής» ήτοι στο  http://roboticarthroplasty-gr.blogspot.com/ έχει προκαλέσει πολλές επιπλοκές και προκαλεί περισσότερα προβλήματα σε σχέση με όσα δύναται να επιλύσει, παρά του ότι άλλα είδη ρομποτικής χειρουργικής έχουν δείξει πολύ καλά αποτελέσματα σε άλλες περιπτώσεις όπως στον καρκίνο του προστάτη κ.λ.π.  Επίσης δεν έχει την δυνατότητα να διορθώσει το μυϊκό σύστημα πέριξ του γόνατος ούτε έχει την δυνατότητα εγχειρητικών τομών όπως σε άλλες ειδικότητες όπως στην γενική χειρουργική, γυναικολογία και ουρολογία.  

Με τις νέες μεθόδους που εμείς εφαρμόζουμε στις αρθροπλαστικές γόνατος επιτυγχάνουμε, με πιο απλό, πιο ασφαλή αλλά και πιο ακριβή τρόπο, πλήρη διόρθωση του μηχανικού άξονα του σκέλους και ρύθμιση του εκτατικού μηχανισμού του γόνατος και των μυών, χωρίς να παρατείνουμε την επέμβαση και την αναισθησία για την εγκατάσταση τέτοιων πολύπλοκων συστημάτων. Αυτά τα αναφέρω γιατί κάποιοι συνάδελφοι και στην Ελλάδα φαίνεται ότι υπόσχονται τα πάντα.. στους ασθενείς λέγοντας ότι τους κάνουν «ρομποτική» αρθροπλαστική χωρίς όμως να τους εξηγούν περί τίνος ακριβώς πρόκειται. Δυστυχώς πολλοί ασθενείς παραπλανώνται, τα πιθανά όμως άσχημα αποτελέσματα θα φανούν στο μέλλον.

Επιτυγχάνουμε συνήθως άριστο αποτέλεσμα χρησιμοποιώντας συμπληρωματικά και την δική μας τεχνική διεγχειρητικής αξονομέτρησης του σκέλους, με κλινική ή διεγχειρητική ακτινοσκοπική σήμανση της μηριαίας κεφαλής και του μηχανικού άξονα του σκέλους.  Διατηρούμε συνήθως τον οπίσθιο χιαστό συνδέσμο και τον ιγνυακό τένοντα για καλύτερη ιδιοδεκτικότητα, καλύτερο έλεγχο του γόνατος κατά την βάδιση αλλά και αποφόρτιση του εκτατικού μηχανισμού, καθώς επίσης χρησιμοποιούμε για την επέμβαση μικρή αλλά προσαρμοσμένη στις ανάγκες του κάθε ασθενούς τομή δέρματος ελαχιστοποιώντας την κάκωση του τετρακεφάλου και των λοιπών ανατομικών στοιχείων, χρησιμοποιώντας στις πολύ δύσκολες περιπτώσεις βελτιωμένα εργαλεία μικρής επεμβατικότητας. Σημασία δεν έχει μόνον η τεχνική αλλά κυρίως ο γιατρός που ξέρει να εφαρμόζει σωστά την κάθε τεχνική ! Με τις σύγχρονες τεχνικές μας στις αρθροπλαστικές γόνατος, η επέμβαση είναι πιο ακίνδυνη από ότι παλιότερα και διαρκεί όσον αφορά τον κυρίως χρόνο της λιγότερο από μία ώρα και δεν γίνεται γενική αναισθησία (συνήθως γίνεται με ενδο-ραχιαία αναισθησία και ο ασθενής ακούει μουσική κατά την διάρκεια της επέμβασης). Οι περισσότεροι ασθενείς δύνανται να περπατήσουν με πλήρη φόρτιση του σκέλους σε 2-3 ώρες μετά την επέμβαση. Επίσης σε 2 ημέρες μπορούν να δοκιμάσουν το ανέβασμα ή κατέβασμα κλίμακος (σε σκαλιά) γιατί ο τετρακέφαλος μυς τραυματίζεται πολύ λιγότερο από ότι με τις παλιότερες τεχνικές. Στους πιο νέους ασθενείς συνιστούμε, σε περιπτώσεις αρχόμενης οστεοαρθρίτιδας, καταρχάς συντηρητική αγωγή ήτοι αδυνάτισμα, ειδικές ασκήσεις ενδυνάμωσης του μυϊκού συστήματος πέριξ του γόνατος και του μηρού, κυρίως του τετρακεφάλου, των γλουτιαίων μυών και του τείνοντα την (πλατεία περιτονία) λαγονομκημιαία ταινία, δηλαδή των αντιραιβοποιητικών μυών  του γόνατος.  Επίσης ανάλογα με την κάθε περίπτωση, συνιστούμε φυσικοθεραπεία, λουτροθεραπεία, ειδικές ασκήσεις σε πισίνα, βάδιση με αντικραδασμικά πέλματα, αποφυγή άρσεως βάρους, ειδική φαρμακευτική αγωγή κ.λ.π. Ανάλογα με την βαρύτητα και την εντόπιση της βλάβης του γόνατος εφαρμόζουμε, ιδιαίτερα στα αρχικά στάδια της οστεοαρθρίτιδας, όλες τις σύγχρονες τεχνικές ήτοι αρθροσκοπική χειρουργική, χονδρομεταμόσχευση, ειδικές οστεοτομίες για διόρθωση του μηχανικού άξονα του σκέλους, ευθυγράμμιση του εκτατικού μηχανισμού και ειδικές επεμβάσεις για χονδροπάθεια επιγονατίδος.

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΙΣΧΙΟΥ - ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ
Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Διευθυντής Ορθοπεδικού Τμήματος Ιατρικού Ψυχικού Επιστημονικό ς συνεργάτης Ιατρικού Αθηνών

Εγκυμοσύνη: εξασφάλση της υγείας της μητέρας και του μωρού

Το κλειδί για μια ασφαλή εγκυμοσύνη, που θα προφυλάσσει την υγεία της μητέρας και θα εξασφαλίζει την υγεία του μωρού, είναι η πρόληψη. Για το σκοπό αυτό γίνονται μια σειρά από εξετάσεις σε όλη τη διάρκεια της κύησης. Ποιες είναι αυτές, όμως, και γιατί γίνονται;

Με αφορμή την 101η Διεθνή Επέτειο της Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου 2012, η βρετανική εφημερίδα «Independent» δημοσίευσε έρευνα για τα καλύτερα μέρη να είσαι γυναίκα σήμερα. Ένα από τα συμπεράσματα είναι εντυπωσιακό: η Ελλάδα είναι ο ασφαλέστερος τόπος για τη γέννηση ενός μωρού! Το γεγονός αυτό οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, ένας εκ των οποίων είναι και ο τρόπος παρακολούθησης των εγκύων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ο οποίος επικεντρώνεται στην πρόληψη.

Η εγκυμοσύνη διακρίνεται σε τρία τρίμηνα, οπότε θα μιλήσουμε για τις εξετάσεις στην κύηση ανά τρίμηνο, δίνοντας έμφαση στην κατανόηση και όχι στην ιατρική ορολογία.

Το πρώτο τρίμηνο
Αρχικά, η εγκυμοσύνη πιστοποιείται μέσα από μία εξέταση αίματος, τη β χοριακή γοναδοτροφίνη, και στη συνέχεια με ένα υπερηχογράφημα κύησης για έλεγχο της θέσης του σάκου εγκυμοσύνης, του μεγέθους του εμβρύου, της καρδιακής του λειτουργίας, καθώς και των αριθμό των εμβρύων.

Στο πρώτο τρίμηνο της κύησης μας ενδιαφέρει η υγεία της εγκύου και κατ’ επέκταση η υγεία του εμβρύου. Ο αιματολογικός έλεγχος αποτελείται από μια σειρά εξετάσεων προγεννητικού ελέγχου που αφορούν στη μητέρα όπως: γενική αίματος, γενική ούρων, ομάδα-Rhesus, αντισώματα ερυθράς (IgG,IgM), αντισώματα κυτταρομεγαλοϊού (IgG, IgM), αντισώματα τοξοπλάσματος, ηλεκτροφόρηση Hb, RPR (έλεγχος σύφιλης), HIV I & ΙΙ (έλεγχος για AIDS), αυστραλιανό αντιγόνο (έλεγχος ηπατίτιδας Β), Anti-HCV (έλεγχος ηπατίτιδας C), έλεγχος HSV, σάκχαρο αίματος, καλλιέργεια κολπικού υγρού, εξετάσεις για έλεγχο θυρεοειδούς, καθώς και έλεγχο κυστικής ίνωσης. Επίσης, θα πρέπει να γίνει καρδιολογική εξέταση και ηλεκτροκαρδιογράφημα.

Ο έλεγχος του α΄ τριμήνου ολοκληρώνεται με το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας PAPP-A και free-bHCG στη 12η εβδομάδα κύησης περίπου, για να ανιχνευθεί η πιθανότητα χρωμοσωμικής ανωμαλίας για τις γυναίκες έως 35 ετών χωρίς προηγούμενο παθολογικό ιστορικό. Σημειώνεται ότι για γυναίκες >των 35ετών ή με προηγούμενο παθολογικό ιστορικό ή με έλεγχο α΄ τριμήνου (αυχενική και PAPP-A) παθολογικό, εξέταση εκλογής αποτελεί η λήψη τροφοβλάστης στη 12η-13η εβδομάδα κυήσεως για έλεγχο καρυότυπου του εμβρύου ώστε να αποκλειστούν χρωμοσωμιακές ανωμαλίες. 

Το δεύτερο τρίμηνο 
Στο β΄ τρίμηνο της εγκυμοσύνης γίνεται επανέλεγχος αιματολογικών εξετάσεων με γενική αίματος, γενική ούρων, αντισώματα κυτταρομεγαλοϊού και τοξοπλάσματος, καθώς και καμπύλη σακχάρου, γλυκοζυλιωμένη Hb στο τέλος του τριμήνου. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος του β΄ τριμήνου της κύησης περιλαμβάνει το υπερηχογράφημα αναπτύξεως στη 16η-17η εβδομάδα κυήσεως και το υπερηχογράφημα β΄ επιπέδου (ή ανατομικό υπερηχογράφημα) περίπου στην 22η εβδομάδα της κύησης για τον πλήρη έλεγχο της ανατομίας του εμβρύου. 
Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί η αμνιοπαρακέντηση. Η αμνιοπαρακέντηση είναι μια επεμβατική μέθοδος ανίχνευσης χρωμοσωμικών ανωμαλιών, η οποία γίνεται περίπου στη 17η εβδομάδα κυήσεως. Σκοπός της είναι ο έλεγχος καρυότυπου του εμβρύου σε περιπτώσεις όπως η αυξημένη ηλικία της εγκύου ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο κρίνεται σκόπιμο από το γιατρό της.

Το τρίτο τρίμηνο
Προχωρώντας στο γ΄ τρίμηνο της κύησης η έγκυος παρακολουθείται ανά μήνα με τυπικές και επαναλαμβανόμενες αιματολογικές εξετάσεις όπως γενική αίματος, γενική ούρων, γλυκοζυλιωμένη Hb και υπερηχογράφημα αναπτύξεως. Περίπου στην 32η-33η εβδομάδα της κύησης γίνεται το βιοφυσικό προφίλ, Doppler και NST για ελεγχθεί το έμβρυο από πλευράς σωματικής ανάπτυξης-βάρους, αιματώσεως, αναπνευστικής ωριμότητας, ποσότητας αμνιακού υγρού, ωριμότητας του πλακούντα, καθώς και ενδείξεων προωρότητας ή ενδεχομένως περαιτέρω παρακολουθήσεως λόγω παθολογίας.

Μοναδικές περιπτώσεις
Κλείνοντας, θα πρέπει να αναφερθεί ότι κάθε έγκυος και κάθε εγκυμοσύνη είναι διαφορετική. Αυτό σημαίνει ότι ανάλογα με το ιστορικό της εγκύου και τις ιδιαιτερότητες κάθε εγκυμοσύνης, η παρακολούθηση μπορεί να αποκλίνει από τα παραπάνω. Οι τυπικές εξετάσεις παρακολούθησης της εγκυμοσύνης δύναται να συμπληρωθούν με περισσότερο εξειδικευμένες, με επαναληπτικές εξετάσεις ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή και με παράλειψή τους σε ορισμένες περιπτώσεις. Ο γιατρός της είναι αυτός που θα κρίνει τι πραγματικά χρειάζεται η κάθε έγκυος για να παρακολουθηθεί σωστά, ώστε να ολοκληρώσει την εγκυμοσύνη αποκτώντας ένα υγιές μωρό.

ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Πτυχιούχος Πανεπιστημίου Αθηνών Εξειδικευμένη στους Υπερήχους Συνεργάτης Μαιετηρίου “ΜΗΤΕΡΑ”

Παχυσαρκία: Ολιστική Αντιμετώπιση

Η παχυσαρκία αποτελεί σήμερα ένα από τα πιο διαδεδομένα προβλήματα στις ανεπτυγμένες κοινωνίες. Είναι σίγουρα ένα αισθητικό πρόβλημα, αλλά κυρίως είναι πρόβλημα υγείας. Με βάση τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, θεωρείται νόσος, χρόνια και σοβαρή και αποτελεί σημαντική αιτία θνησιμότητας. Το 1996 ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι κάθε παχύσαρκο άτομο χάνει 9 χρόνια από τη ζωή του.

Πέρα από το ορατό λίπος που βρίσκεται κάτω από το δέρμα, υπάρχει το λίπος που συσσωρεύεται στα όργανα όπως το ήπαρ, πάγκρεας, καρδιά, αγγεία, μύες. Ο λιπώδης ιστός εκκρίνει ουσιώδες που προκαλούν φλεγμονές στον οργανισμό, αθυρωμάτωση στα αγγεία και επηρεάζουν και το κέντρο της όρεξης του εγκεφάλου. Έτσι η παχυσαρκία έχει αρνητικές επιπτώσεις σε όλα τα συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού  (νευρολογικό, καρδιαγγειακό, αναπνευστικό, γαστρεντερικό, ΩΡΛ, ενδοκρινικό, γενετικό ),όπως αυξημένη επίπτωση σε Αγγειακά Εγκεφαλικά Επεισόδια, σκλήρυνση κατά πλάκας, υπνική άπνοια, υπέρταση, υπερτροφική και διατατική καρδιοπάθεια, μυοσκελετικά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη, υπογονιμότητα, κακή ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, προβλήματα τοκετού, καρκίνο ενδομητρίου κλπ.

Αλλά και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις όπως κοινωνική απομόνωση και κατάθλιψη.
Στην Ελλάδα το πρόβλημα της παχυσαρκίας είναι σημαντικό. 1 στους 5 Έλληνες είναι παχύσαρκος και 1 στους 2 υπέρβαρος, ενώ όσον αφορά την παιδική παχυσαρκία η Ελλάδα κατέχει τα πρωτεία στην Ευρώπη σε υπέρβαρα αγοράκια.
Τα βασικά αίτια της παχυσαρκίας είναι η κακή διατροφή και η καθιστική ζωή.

Για την αντιμετώπισή της λοιπόν,χρησιμοποιώ τη μέθοδο της Εφαρμοσμένης Κινησιολογίας (μέθοδος που βασίζεται στη βιοχημεία του σώματός μας και στην κβαντική φυσική) και παίρνω απαντήσεις από το ίδιο το σώμα, όσον αφορά το ποιες τροφές είναι κατάλληλες και ποιες όχι για τον οργανισμό την συγκεκριμένη περίοδο της ζωής του.

Διαφέρει από τις άλλες μεθόδους στο ότι είναι απολύτως εξατομικευμένη και τις απαντήσεις τις δίνει το ίδιο το σώμα. Γιατί δεν ξέρει κανείς καλύτερα από το ίδιο το σώμα τι είναι και τι δεν είναι κατάλληλο γι΄ αυτό. Έχει βρεθεί λοιπόν ότι τηρώντας κανείς τις διατροφικές συνήθειες που ο οργανισμός του θα επιλέξει, μέσα σε ένα τρίμηνο αλλάζει τόσο η εμφάνιση, όσο και η υγεία του. Διότι διορθώνεται ο οργανισμός εκ των έσω. Ξεκλειδώνει ο μεταβολισμός του και όλα τα όργανα και συστήματα αρχίζουν σταδιακά να επανέρχονται στις φυσιολογικές του λειτουργίες, γιατί πλέον ο οργανισμός παίρνει το κατάλληλο καύσιμο που τον θρέφει και του δίνει ενέργεια, Έτσι, χοληστερίνη, υπέρταση, σάκχαρο κλπ αρχίζουν να διορθώνονται. Δεν αποτελεί λοιπόν μία δίαιτα με την κλασσική έννοια της λέξης, καθώς δεν υπάρχει στέρηση, αλλά διατροφή, γιατί σε θρέφει και σου δίνει ενέργεια.

Πλεονεκτεί σε σχέση με άλλες μεθόδους γιατί πέρα από το αισθητικό κομμάτι, το οποίο στις συνήθεις δίαιτες είναι συνήθως παροδικό, φτιάχνει τον οργανισμό συνολικά, με αποτέλεσμα να έχουμε υγεία και αισθητικό αποτέλεσμα που διαρκεί.

Μια βασική διαφορά είναι ότι στις συνήθεις δίαιτες ο ασθενής χάνει μυική μάζα, με αποτέλεσμα όταν θα ξαναπάρει βάρος, να αντικαθίσταται η μυϊκή μάζα που έχασε από λιπώδη ιστό. Οπότε καταλήγει με περισσότερο λιπώδη ιστό από πριν.

Με τη μέθοδο που χρησιμοποιώ χάνεται λιπώδης ιστός τόσο από την περιοχή κάτω από το δέρμα όσο και από τα σπλάχνα και αυξάνεται η μυϊκή μάζα, η οποία έχει και αυξημένο μεταβολισμό. Έτσι το σώμα πέρα από υγιές γίνεται και καλλίγραμμο.

Αν κανείς,λοιπόν, “ακούει” και σέβεται τις πραγματικές ανάγκες του σώματός του, τότε χαίρει υγείας και ευεξίας, γιατί η υγεία του σώματος είναι αλληλένδετη με την ψυχική και πνευματική υγεία. “Νους υγιής εν σώματι υγιή”
Και αν παράλληλα με τη διατροφή του βάλει στο πρόγραμμα και σωματική άσκηση, τότε θα έχει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΩΤΟΡΙΝΟΛΑΡΥΓΓΟΛΟΓΟΣ
ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΦΩΝΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ
Στρατιωτικός Ιατρός
Παράλληλη άσκηση εναλλακτικής Ιατρικής ΩΡΛ ομοιοπαθητική, εφαρμοσμένη κινησιολογία, εφαρμογή θεραπευτικών συχνοτήτων, θεραπευτική διατροφή, θεραπευτικές ασκήσεις με χρήση αναπνοών

Tuesday, January 10, 2017

10 Τρόποι για Επιτυχημένη Εξωσωματική Γονιμοποίηση

Το θέμα με τις εξωσωματικές γονιμοποιήσεις ειδικότερα όταν αποτυχαίνουν μετά από πολλές προσπάθειες έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις. Η λαχτάρα του ζευγαριού να κρατήσει στην αγκαλιά ένα παιδάκι πολλές φορές οδηγεί σε βιαστικές αποφάσεις και αυτό φέρνει την αποτυχία με αποτέλεσμα την επίπτωση και στην δική τους υγεία. Για αυτό λοιπόν σε αυτό το άρθρο παρατίθενται τρόποι που πρέπει ένα ζευγάρι να ακολουθήσει για να αυξήσει τις πιθανότητες τεκνοποίησης σε μεγάλα ποσοστά με χαμηλό κόστος. Αλλιώς θα παιδεύεται συνεχώς με μεγάλη πιθανότητα να μείνουν και άτεκνοι.

Οι 10 τρόποι που πρέπει να ακολουθήσει το ζευγάρι είναι οι παρακάτω.
1) Αποκλεισμός ότι το σπέρμα του άνδρα είναι υπεύθυνο για υπογονιμότητα κάνοντας την εξέταση του δείκτη κατακερματισμού του DNA του σπέρματος, η οποία είναι απαραίτητη. Και αυτό γιατί ένα σπερμοδιάγραμμα μπορεί να φαίνεται φυσιολογικό όμως το γενετικό του υλικό μπορεί να είναι κατακερματισμένο λόγω καπνίσματος, αλκοόλ, ηλεκτρομαγνητισμού, οξειδεωτικού στρες και άλλων παραγόντων.

2) Έλεγχος της γυναίκας για την ποιότητα και ποσότητα ωαρίων διότι εάν δεν υπάρχει το γυναικείο γενετικό υλικό δεν μπορεί να επιτευχθεί εγκυμοσύνη ή εάν η ποιότητα είναι κακή θα προκαλούνται καθ’έξιν αποβολές. Ένας δείκτης που μετριέται είναι η ορμόνη ΑΜΗ (anti-mullerian hormone), ή οποία μας δείχνει εάν μια γυναίκα είναι γόνιμη γνωρίζοντας τον αριθμό ωαρίων της. Όμως, η εξέταση αυτή δεν είναι ικανή από μόνη της να μας δείξει ότι μια γυναίκα έχει ποιότητα και ποσότητα σε ωάρια.

3) Ανασταλτίνη Β (inhibin B) είναι η συμπληρωματική εξέταση και είναι η ορμόνη που μας δείχνει την ποιότητα των ωαρίων. Οπότε, με τις δυο παραπάνω ορμονολογικές εξετάσεις γνωρίζει μια γυναίκα εάν είναι γόνιμη όσο αναφορά το γενετικό υλικό της. Η συγκεκριμένη εξέταση γίνεται ΜΟΝΟ την τρίτη μέρα του κύκλου.

4) Το πάχος του ενδομητρίου πρέπει να ελέγχεται προσεκτικά από τον αρμόδιο γυναικολόγο και να μεριμνεί να συμβουλέψει πιο είναι το κατάλληλο πάχος για να επιτευχθεί η εμφύτευση του εμβρύου με μεγαλύτερες πιθανότητες.

5) Ένας πολύ καλός υπέρηχος από εξειδικευμένο γυναικολόγο που γνωρίζει και βλέπει λεπτομέρειες στο γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και να εξακριβώσει ότι δεν υπάρχει κανένα ανατομικό πρόβλημα ώστε φυσιολογικά να μπορεί να επιτευχθεί κύηση.

6) Έλεγχος ανοσολογικός στοχευμένος περιλαμβάνοντας τον αριθμό όχι μόνο των περιφεριακών ΝΚ κυττάρων, αλλά και των ενδομητριακών κυττάρων που δεν αφήνουν την εξέλιξη του εμβρύου και κατά ένα μεγάλο ποσοστό αποτυγχάνει η εξωσωματική.

7) Η λειτουργικότητα των ΝΚ κυττάρων που όταν είναι ενεργοποιημένα και επιθετικά εμποδίζουν την κύηση και δεν αφήνουν το έμβρυο να εμφυτευτεί γιατί το αναγνωρίζουν ως ξένο σώμα με αποτέλεσμα να αποτυγχάνει η εξωσωματική. Η εξέταση αυτή είναι τελείως διαφορετική από την 6 και πολύ σημαντική για την σταθερότητα της κύησης ειδικά μέχρι τον τρίτο μήνα της εγκυμοσύνης.

8) Η εμβρυοτοξικότητα (ΕΤΑ embryotoxicity), είναι μια πάρα πολύ σημαντική εξέταση ειδικά για τις γυναίκες που αποτυγχάνουν στην εξωσωματική ή αποβάλλουν. Tο ποσοστό των τοξινών που θανατώνουν το έμβρυο είναι γύρω στο 20 με 25% ειδικά στις εξωσωματικές διαδικασίες. Όλες οι γυναίκες που έχουν ανεξήγητη υπογονιμότητα, ενδομητρίωση, ιστορικό αποβολών, αποτυχημένων εξωσωματικών, αποτυχημένη εμφύτευση εμβρύου πρέπει να ελέγχονται για εμβρυοτοξίνες.

9) Η εξέταση για θρομβοφιλία platelet leukocyte aggregates είναι πολύ σημαντική και στοχευμένη γιατί οι γνωστές μοριακές εξετάσεις δεν μας καλύπτουν για την εξατομικευμένη θεραπεία με ηπαρίνη και παιδική ασπιρίνη. Στην συγκεκριμένη εξέταση, η αλληλεπίδραση των λευκοκυττάρων με τα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια συντονίζεται από ένα μόριο προσκόλλησης το οποίο ονομάζεται Π σελεκτίνη και προσκολλείται στα αιμοπετάλια. Η αυξημένη συσσώρευση αιμοπεταλίων-λευκοκυττάρων έχει δημοσιευθεί σε γυναίκες οι οποίες έχουν ‘καθ’έξιν’ αποβολές ή αποτυχημένες εξωσωματικές διαδικασίες εξαιτίας των θρομβολυτικών γεγονότων, που έχουν διαγνωστεί μετέπειτα. Το συγκεκριμένο τεστ μπορεί να βοηθήσει όχι μόνο για διαγνωστικούς σκοπούς, αλλά μπορεί να οδηγήσεις τους γιατρούς σε στοχευμένη θεραπεία ηπαρίνης χαμηλού μοριακού βάρους για επιτυχημένη εγκυμοσύνη. Επίσης, το τεστ μπορεί να γίνει σε συνδυασμό με το γενετικό τεστ της.

10) Οι ανασταλτικοί παράγοντες (blocking factors) είναι μια εξαιρετική εξέταση για το ζευγάρι που ξεκαθαρίζει εάν υπάρχει ιστοσυμβατότητα στο ζευγάρι και δεν χρειάζονται σειρά από ανοσολογικές εξετάσεις για να ανιχνευτούν αντιπατρικά αντισώματα όπως είναι γνωστά τα τελευταία χρόνια. Με αυτή την εξέταση το ζευγάρι μειώνει κατά πολύ το κόστος και υπάρχει και θεραπεία με εμβόλιο ή με ενδοφλέβια έγχυση που κρατάει 1 χρόνο και δίνει την δυνατότητα στο ζευγάρι να τεκνοποιήσει είτε φυσιολογικά είτε με εξωσωματική.

Όλοι αυτοί οι τρόποι που αναφέρονται πιο πάνω ανεβάζουν τα ποσοστά επιτυχίας μιας προσπάθειας με την εξωσωματική διαδικασία διότι με τα διαγνωστικά τεστ και τις εξατομικευμένες θεραπείες δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να επιτευχθεί η στοχευμένη εμφύτευση του εμβρύου με επιτυχία και με εξαιρετικά ποσοστά επιτυχίας που στατιστική ανάλυση αναφέρει ότι ξεπερνά το 80%. Όμως, ή διερεύνηση, διάγνωση, αξιολόγηση και θεραπεία πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένους επιστήμονες στην αναπαραγωγική ιατρική έτσι ώστε το ζευγάρι και έχει το μωράκι του με το χαμηλότερο δυνατόν κοστολόγιο και την λιγότερο ψυχολογική επιβάρυνση. 

Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος
Ειδικός στην Υπογονιμότητα και Περιγεννητική εμβρύου

Monday, January 9, 2017

Αντιβίωση και αλκοόλ: Τι ισχύει ακριβώς – Τι απαγορεύεται

Ευρέως διαδεδομένη είναι η αντίληψη ότι το αλκοόλ σε συνδυασμό με τα αντιβιοτικά προκαλούν επικίνδυνες παρενέργειες. Όμως για τα περισσότερα αντιβιοτικά καμία από αυτές τις υποθέσεις δεν είναι αλήθεια. Ο φόβος για τους γιατρούς είναι ότι λόγω αυτών των αντιλήψεων οι ασθενείς θα παραλείψουν κάποια δόση από την αντιβίωση, επειδή ήπιαν ένα ποτήρι κρασί, γεγονός που οδηγεί στο σοβαρό πρόβλημα της ανθεκτικότητας στα φάρμακα.
Βέβαια παρά το γεγονός ότι η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ δεν αλληλεπιδρά με τα περισσότερα αντιβιοτικά, μπορεί να μειώσει την ενέργειά σας και να καθυστερήσει την ανάρρωσή σας. Και φυσικά η μέθη δεν πρόκειται να βοηθήσει, αλλά αντίθετα θα σας αφυδατώσει και θα σας προκαλέσει γαστρεντερικές διαταραχές. Επιπλέον, καθώς προκαλούν παρόμοιες παρενέργειες, όπως στομαχικές διαταραχές, ζάλη και υπνηλία ο συνδυασμός τους αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισής τους. Έτσι, καλύτερα να αποφεύγετε την κατανάλωση αλκοόλ μέχρι να τελειώσετε την αντιβίωση και να αισθανθείτε καλύτερα.

Με ποιες δραστικές ουσίες απαγορεύεται να συνδυάζετε το αλκοόλ

Από την άλλη πλευρά υπάρχουν και κάποια αντιβιοτικά, τα οποία αν τα παίρνετε απαγορεύεται να καταναλώνετε αλκοόλ. Αυτά είναι η μετρονιδαζόλη, η τινιδαζόλη, η τριμεθοπρίμη-σουλφαμεθοξαζόλη, η λινεζολίδη, η δοξυκυκλίνη και η ερυθρομυκίνη.
Η ταυτόχρονη λήψη μετρονιδαζόλης, τινιδαζόλης και πιο σπάνια της τριμεθοπρίμης-σουλφαμεθοξαζόλης με αλκοόλ θα προκαλέσουν:

  • Πονοκέφαλο
  • Πόνο στο στήθος
  • Δύσπνοια
  • Αυξημένο ή ακανόνιστο χτύπο καρδιάς (ταχυκαρδία ή αρρυθμία)
  • Ερυθρότητα δέρματος (εξάψεις)
  • Ζάλη
  • Ναυτία
  • Έμετο

Λόγω αυτών των παρενεργειών θα πρέπει να αποφεύγετε το αλκοόλ για 48-72 ώρες μετά τη διακοπή της λήψης των παραπάνω φαρμάκων. Η λινεζολίδη μπορεί να αλληλεπιδράσει με αλκοολούχα ποτά που έχουν υποστεί ζύμωση π.χ. κρασί, μπύρα και να αυξήσει την αρτηριακή πίεση. Η δοξυκυκλίνη και λιγότερο η ερυθρομυκίνη αν συνδυαστούν με αλκοόλ θα μειωθεί η αποτελεσματικότητά τους.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ Ο∆ΟΝΤΙΑΤΡΟΣ

Videos