• Αποτελεί ένα φυσιολόγικό γεγονός στη ζωή της γυναίκας.
• Η διάγνωση γίνεται αναδρομικά με την απουσία εμφάνισης εμμήνου ρύσεως για ένα έτος.
• Ο μέσος όρος εμφάνισης είναι τα 52 έτη και με δεδομένο οτι ο μεσος όρος ζωής των γυναικών είναι 79,7 έτη συμπεραίνουμε ότι το 1/3 της ζωής της γυναίκας το περνάει στην εμμηνόπαυση.
Φυσιολογία της εμμηνόπαυσης
Στην ηλικία των 20 εβδομάδων της εγκυμοσύνης το έμβρυο κορίτσι έχει στις γονάδες του 6 εκατομύρια πρωτογενή ωοθηλάκια κατα τη γέννηση έχει 1-2 εκατ. Ενώ κατά την ολοκλήρωση της ήβης έχει 300-400 χιλιάδες πρωτογενή ωοθηλάκια.
Η γυναίκα σε όλη την αναπαραγωγική της περίοδο θα έχει ωορηξία μόνο σε 1000 περίπου ωοθηλάκια τα υπόλυπα καταστρεφονται με τη διαδικασια της ατρησίας.
Στην εμμηνόπαυση παρατηρείται εκπτωση της λειτουργίας των ωοθηκων με αποτέλεσμα και τη μη παραγωγή οιστρογόνων απο τις ωοθήκες.
Κλινική συμπτωματολογία της κλιμακτηρίου
• Αγγειοκινητικά προβλήματα με εξαψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις.
• Μεγάλη απώλεια οστικής μάζας με πιθανό αποτέλεσμα την οστεοπόρωση
• Ατροφία του ουρογεννητικού συστήματος με αποτέλεσμα την ξυρότητα του κόλπου και προπτωση της μήτρας ή και με εμφάνησης κυστεορθοκήλης.
Πλεονεκτήματα ορμονικής υποκατάστασης
Άμεση και πλήρης απαλλαγή από τις εξάψεις & τις εφιδρώσεις.
Ατροφίες
• Ανακούφιση από την δυσπαρευνία και το ουρηθρικό σύνδρομο.
• Βελτίωση της συχνουρίας και της ακράτειας ούρων.
• Αποφυγή υποτροπιαζουσών ουρολοιμώξεων.
• Αποφυγή της μυϊκής ατροφίας.
• Προστασία έναντι της ρευματοειδούς αρθρίτιδας.
Ψυχολογικά φαινόμενα
• Βελτίωση της ψυχικής διάθεσης και της μνήμης.
• Πρωτογενής ή δευτερογενής δράση.
Oστεοπόρωση
Η θεραπεία υποκατάστασης μειώνει την οστική απορρόφηση σε ηλικιωμένες γυναίκες (>70 έτη) και οι δείκτες της οστικής ανακύκλησης είναι χρήσιμοι στην αξιολόγηση της ανταπόκρισης της θεραπέιας.
Kαρδιαγγειακή νόσος
Η χορήγηση οιστρογόνων ή οιστρογόνων με προγεσταγόνα βελτιώνει τα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών και μειώνει τα επίπεδα του ινωδογόνου χωρίς επιδράσεις στην ινσουλίνη ή στην αρτηριακή πίεση. Η χορήγηση μόνον οιστρογόνων αποτελεί το καλύτερο σχήμα για την ανύψωση των επιπέδων της HDL, αλλά το υψηλό ποσοστό υπερπλασίας του ενδομητρίου περιορίζει τη χορήγηση στις γυναίκες που έχουν υποβληθεί σε ολική υστερεκτομία.
O μεταβολισμός των λιπιδίων και των υδατανθράκων δεν επηρεάζεται αρνητικά με την προσθήκη προγεστερινοειδούς στην θεραπεία υποκατάστασης, αλλά ορισμένες ευεργετικές μεταβολές ήταν μεγαλύτερες με την χορήγηση μόνον οιστρογόνων. Επίσης δεν επηρεάζεται ο πηκτικός μηχανισμός.
Η θεραπεία υποκατάστασης με οιστρογόνα μειώνει δραστικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο προκαλώντας ευνοϊκές μεταβολές στα επίπεδα των λιποπρωτεϊνών, στο μεταβολισμό της γλυκόζης και στους παράγοντες πήξης. Ρυθμίζοντας τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων, του παράγοντα VII και της πρωτεϊνης C, η προσθήκη ενός προγεσταγόνου θα ελαττώσει ακόμη περισσότερο τους κινδύνους.
Nόσος ALZHEIMER
Η χορήγηση οιστρογόνων σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες μπορεί να καθυστερήσει την έναρξη και να μειώσει τον κίνδυνο της ν. Αlzheimer. Eίναι απαραίτητο να γίνουν προοπτικές μελέτες προκειμένου να καθοριστεί η δόση και η διάρκεια χορήγησης των οιστρογόνων που απαιτούνται για την επίτευξη αυτών των ωφελειών, καθώς και για την αξιολόγηση της ασφάλειας των οιστρογόνων σε ηλικιωμένες εμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Υπερπλασία του ενδομητρίου
Ο κίνδυνος ανάπτυξης υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι ανύπαρκτος σε γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης που περιλαμβάνει και προγεστερόνη.
Kαρκίνος του μαστού
Τα συνδυασμένα αποτελέσματα πολλών μελετών παρέχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η μετεμμηνοπαυσιακή θεραπεία με < 0,625 mg οιστρογόνα ημερησίως δεν αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού. Δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να δικαιολογεί την άποψη ότι οι καλοήθεις νόσοι του μαστού αποτελούν αντένδειξη για τη θεραπεία υποκατάστασης.
Η χορήγηση θεραπείας υποκατάστασης με οιστρογόνα & προγεσταγόνο δεν φαίνεται να συσχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνο του μαστού σε γυναίκες μέσης ηλικίας. Ωστόσο, εφόσον η χορήγηση θεραπείας υποκατάστασης με οιστρογόνα & προγεσταγόνο έχει μόλις πρόσφατα αρχίσει να επικρατεί, οι μελλοντικές μελέτες θα πρέπει να αξιολογήσουν αν η συχνότητα του καρκίνου του μαστού θα μεταβληθεί μετά από πολλά χρόνια μετά την έναρξη της χορήγησης θεραπείας υποκατάστασης με οιστρογόνα & προγεσταγόνο, ιδιαίτερα μεταξύ των γυναικών που κάνουν μακροχρόνια χρήση της θεραπείας.
O σχετικός κίνδυνος για καρκίνου του μαστού σε γυναίκες που λαμβάνουν θεραπεία υποκατάστασης περισσότερο από 5 έτη είναι 1.35.
Οι καρκίνοι των γυναικών που ελάμβαναν θεραπεία υποκατάστασης ήταν μικροτέρου σταδίου απ’ ότι των μη χρηστριών.
Ο σχετικός κίνδυνος κατέρχεται στο 1.0 μετά από 5 χρόνια διακοπής της θεραπείας.
Αιμορραγία
Το 50% των γυναικών που λάμβαναν συνεχη συνδυασμένα σχήματα οιστρογόνου-προγεστερινοειδούς είχαν αμηνόρροια από την έναρξη της θεραπείας και η συχνότητα παρουσίασε την τάση να αυξάνεται με την πάροδο του χρόνου.
Οι γυναίκες που λαμβάνουν διαδοχικά σχήματα είχαν ελάχιστες ακανόνιστες αιμορραγίες.
Ολική υστερεκτομία
• Ασθενείς με αδενοκαρκίνωμα ενδομητρίου σταδίου Ι, όπως και με ενδομητριοειδείς όγκους της ωοθήκης συνιστάται να λαμβάνουν συνδυασμένη θεραπεία υποκατάστασης.
• Ασθενείς με ολική υστερεκτομία λόγο βαριάς ενδομητρίωσης συνίσταται θεραπεια ορμονικής υποκατάστασης.
• Η συνδυασμένη θεραπεία έχει καλύτερα αποτελέσματα στην Οστεοπόρωση.
• Οι γυναίκες με υπερτριγλυκεριδαιμία επιβάλλεται να λαμβάνουν συνδυασμένη θεραπεία.
Πότε δεν γίνεται χορήγηση θεραπειας ορμονικής υποκατάστασης
Σε ιστορικό:
1. Καρκινου μαστου
2. Καρκίνου ενδομητρίου
3. Θρομβοεμβολικών επεισοδίων με φλεβική ανεπάρκεια.
4. Ηπατική ενεργή νόσος
5. Αδιευκρίνηστη κολπική αιμόρροια.
Θεραπεία εμμηνόπαυσης
• Μη φαρμακολογική θεραπεια
Φυτοοιστρογόνα με δράση παρόμοια των οιστρογόνων αλλα σχετικά ασθενή συνδεση με τους οιστρογονικούς υποδοχείς. Υπαρχουν 3 βασικές κατηγορίες (ισοφλαβόνες ,λιγνάνες, κουμεστάνες) αλλά δεν εχει διευκρινιστεί η ακριβής δράση τους στο μαστό και στο ενδομήτριο.
• Φαρμακολογική θεραπεία
• Τροποποιητες των οιστρογονικων υποδοχέων (SERMS)
Συνδιάζουν οιστρογονική, προγεστερονική και ανδρογονική δράση ανάλογα με τον υποδοχέα στον οποίο δρούν.
• Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης
Σκευάσματα ταβς από του στόματος, Δερματικά, Εμφυτεύματα δέρματος, Ρινικό εκνέφωμα, Κολπικές κρέμες δισκία ή δακτύλιοι.
• Πάντα η Θ.Ο.Υ. πρέπει να συνοδεύεται με συνχορήγηση CA και βιταμίνης D.
Παρακολούθηση των γυναικών που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση
• Ιστορικό και κλινική εξέταση (Γενική, γυναικολογική, μαστών).
• Λαμβάνεται Τεστ Παπανικολάου και συστήνεται να κάνει μαστογραφία, μέτρηση, οστικής πυκνότητας και βιοχημικος έλεγχος.
• Εντοπισμός του κυρίαρχου συμπτώματος.
• Ενημέρωση γιά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της θεραπειας ορμονικής υποκαταστασης.
Γιατί γίνεται εντοπισμος του κυρίαρχου συμπτώματος
Ετσι γίνεται η επιλογή του καταληλότερου σκευάσματος.
Αν το κυρίαρχο προβλημα είναι οι εξάψεις ή υπέρταση θα χορηγηθεί διαδερμικώς 17-β οιστραδιολη
Αν από το οικογενειακό ιστορικό αναφέρονται καρδαγγειακα νοσήματα, οστεοπορωση ή η ασθενης παρουσιάζει καταθληψη θεραπεια εκλογής ειναι από του στόματος χορήγηση συζευμένα οιστρογόνα.
Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου, προτημάται το σκεύασμα που περιέχει συνθετικό προγεστερινοειδές.
Μεγάλη σημασία έχει ο τακτικός εργαστηριακός και απεικονηστικος επανελεγχος τής ασθενούς.
Ο γυναικολόγος έχει υποχρέωση να ενημερωση για τα υπερ και τα κατά της Θ.Ο.Υ. Η τελική όμως απόφαση ειναι της γυναίκας και μοιάζει με την αποφαση αν κάποια θέλει να ταξιδέψει με πλοίο ή με τρένο.
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Πατρών
Μαιευτήρας / Χειρουργός Γυναικολόγος
Ειδικευμένος στην Διαγνωστική Κολποσκόπηση
Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Τέως Ιατρός Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Πατρών
Μέλος Ελ. Εταιρείας Υπερήχων Μαιευτικής & Γυναικολογίας
Μέλος Eλ. Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής
No comments:
Post a Comment